İnsanın kendini acıdan korumak istemesi doğaldır. Bu nedenle özellikle aşk ve sevgi konusunda biraz çekimser davranabilirsiniz. Sonuçta kimse hüsrana uğrayacağı bir yolculuğa başlamak istemez. Bu yüzden de temkinli ilerleyebilir. Ama hayat sürekli kaçınarak, çekinerek de yaşanmaz. Bazen riskler almak, sonunda üzülme ihtimali olduğunu bilerek de olsa denemek gerekir. Bu şekilde tüm duyguları tecrübe etme şansı yakalayabilirsiniz. Tabii ki herkes her zaman risk almaya, farklı adımlar atmaya hazır olmayabilir. Duygularla yüzleşmek, birilerine bağlanmak ve aşkı yaşama fikri korkutucu bile gelebilir.

Aşktan ve sevmekten aşırı derecede korkmak ise bambaşka bir durumdur. Biraz çekinmek, tereddütle yaklaşmak ile bu durumun fobiye dönüşmesi arasında büyük bir fark yatar. Tabii aşık olma fobisini ilk etapta zararsız gibi görünen kaçınma davranışları da tetikleyebilir. Filofobi olarak da adlandırılan, birçok tarihçinin İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth'in de mustarip olduğunu düşündüğü bu korku zamanla insanı sevgiden tamamen uzaklaştırabilir. Bu da derin bir yalnızlık ve mutsuzluk getirebilir.

Peki, bu korkuyla başa çıkmanın bir yolu yok mu? Tabii ki de var. Hiçbir zaman korkuların esiri olmak zorunda değiliz. “Filofobi nedir, belirtileri nelerdir ve nasıl savaşılır?” sorularının yanıtlarını sizler için hazırladığımız bu yazıda bulabilirsiniz.

Filofobi Nedir?

Filofobi, birine derin duygular beslemekten veya aşık olmaktan korkmak durumu olarak özetlenebilir. Yani sevmek ve sevilmekten korkmak psikoloji açısından filofobi olarak değerlendirilebilir.

"Filofobi ne demek" sorusunu kelime anlamı olarak düşünürsek; Yunanca “philos” sevmek, sevgi ve “phobos” korku kelimelerinden oluştuğunu görebiliriz.

Literatürde net olarak tanımlanmamış özgül fobilerden biri olan aşık olma korkusu bir kaygı bozukluğu olarak değerlendirilir. DSM-5’te yer almaz ve teşhisi konulacak filofobi hastalığı diye bir şey aslında yoktur. Fakat birçok ruh sağlığı uzmanı bu fobinin farklı kişilerde görüldüğünü ve genel fobi tanı kriterlerine uygun şekilde kişilerin hayatlarını olumsuz etkilediğini dile getirir.

Filofobi de diğerlerine benzer şekilde mantıksız bir korku duygusunu ve beraberinde gelen kaygıyı ifade eder. Uzun vadede insanı yalnızlığa ve sevgisizliğe mahrum edebilecek bir fobidir. Filofobik insanlar:

• Sevmekten ve sevilmekten olabildiğince kaçmaya çalışırlar. Potansiyel bir ilişkiyi başlamadan bitirirler.
• İzole bir hayatı tercih ederek insanlardan ve sevilme, sevme ihtimalinden uzak yaşamaya çalışırlar.
• Başkaları ile aralarına her zaman mesafeler koyarlar, duvarları vardır.
• Bir ilişkiye girdiklerinde ise panik olabilir, nasıl davranacağını ya da iletişim kuracağını bilemeyebilirler.
• Çoğu zaman sevmek ya da sevilmekle ilgili tecrübeleri olmadığı için denemelerinden de başarısız ayrılabilirler.

Filofobi insanın en önemli ihtiyaçlarından biri olan sevmek ve sevilmeye ket vurduğu için yaşamı oldukça olumsuz etkiler. Kontrol altına alınmadığında insana yaşattığı yalnızlık ve sevgisizlik; depresyon, uyku ve kişilik bozuklukları gibi farklı sorunlara da yol açabilir.

Filofobi Neden Olur?

Filofobinin nedenleri genellikle geçmişte yaşanan kötü tecrübeler ve travmatik yaşantılar ile ilgilidir. Bunun yanında sevgiye ve aşka bakış açısı, toplumsal normlar ve farklı korkular da devreye girebilir. Genel anlamda aşk fobisine yol açabilecek durumları şöyle özetleyebiliriz:

• Geçmişteki travmatik ilişkiler, aşık olma korkusunun gelişmesine katkıda bulunabilir. Kalp kırıklığı, ihanete ya da istismara uğramak ilişkilerden uzak durmaya yol açabilir. Bu durum hem romantik hem sosyal ilişkiler için geçerli aslında. Ailesi tarafından sevgi gösterisi altında istismara uğrayan, arkadaşı tarafından manipüle edilen veya partneri tarafından aldatılan birinde, fobi oluşabilir.
• Zor ya da kötü biten bir ilişkiye şahit olmak da aşık olma korkusunun oluşmasına yol açabilir. Ebeveynleri sürekli kavga eden ve ardından boşanan bir çocuk ilişkileri; kötü, üzücü, acı verici olarak kodlayabilir. Bu da filofobiye yol açabilir.
• Filofobi sevgiyi yasaklayan, sömüren ya da göz ardı eden kültürel kurallar veya inanışlar sebebiyle de ortaya çıkabilir. Birçok toplumda evliliklerin bir kısmı araya aşk ve gerçek sevgi girmeden, baskı sonucunda gerçekleştirilir. Genç yaşta, toplumun dayattıkları sebebiyle evlenmek zorunda kalmak gibi durumlar filofobi gelişiminde rol oynayabilir.
• Reddedilmekten ya da terk edilmekten korkan bir insanda filofobi oluşabilir. Sevdiği birini eninde sonunda kaybedeceğini düşünen biri sevmekten kaçınabilir. Çocuk yaşta ailesi tarafından terk edilmiş ya da yaşadığı ilk romantik ilişkilerde travmatik bir şekilde reddedilmiş kişiler, aşık olma korkusu ile baş başa kalabilirler.
• Sevmeyi ve sevilmeyi bilmemek de filofobiyi tetikleyebilir. Yalnız büyümüş, ailesinden yeterli sevgi görmemiş bir çocuk sevmekten korkabilir. Çünkü sevgi onun için tamamen gizemli ve belirsiz bir kavramdır.

Filofobi Belirtileri Nelerdir?

Filofobinin belirtileri ve belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Genel olarak aşık olma korkusu belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Aşk ve sevgi kavramlarından mantıksız bir şekilde korkmak.
• Samimi ilişkiler kuramamak, kurmak istememek.
• Başka biriyle duygusal olarak yakınlaşma fikrinden korkmak, çekinmek.
• İnsanlardan kaçmak, tecrit edilmiş bir hayat yaşamak.
• Duyguları bastırmak ve ifade etmekte zorlanmak.
• Potansiyel romantik ilişkileri sabote etmek.
• Park, kutlamalar, düğün, sinema gibi çiftlerle karşılaşılabilecek ortamlardan uzak durmak.

Bunların yanında filofobik kişilerde ilişki ihtimali ve denemeleri anksiyete ataklarına yol açabilir. Terleme, çarpıntı, nefes darlığı ve baş dönmesi gibi fiziksel fobi semptomları da görülebilir. İleri düzeydeki filofobide insanlarla fiziksel temastan da korkulabilir.

Filofobi Nasıl Yenilir?

Filofobiden kurtulmak ve kendinizi sevmenin, sevginin güzellikleri ile buluşturmak için yapabileceğiniz en iyi şey bir uzmandan yardım almak. Bir psikolojik danışman ile bu sorun üzerine çalışmak. Bu adımda izlenen yolları birazdan açıklayacağız. Ondan önce sizin kendi başınıza yapabileceklerinizden bahsedelim:

• Geçmişteki ilişkilerinizi değerlendirerek yaşadığınız korkunun neyle alakalı olduğunu bulabilirsiniz. Bu adım terapi süresince de tamamlanabilir, terapiye gitmenize vesile de olabilir.
• İlişkilerde mutlu hissetmenizi engelleyen faktörleri, sizi geri tutan düşünceleri belirlemek ve ortadan kaldırmaya çalışmak faydalı olabilir.
• Zorlu, üzücü ve sınayıcı duyguları da hayatınıza alın. Elbette, hiç kimse istemez; ama üzülmek, kırılmak ve hayal kırıklığına uğramak da hayatın bir parçası. Bunları kabullenip, bu duygulardan bir şeyler öğrenmek de oldukça önemli.
• İnsanların sizinle iletişim kurmasına izin verebilir, duvarlarınızı ve önyargılarınızı bir kenara bırakmaya çalışabilirsiniz.

Filofobi Tedavisi Nasıldır?

Filofobi için genellikle önerilen ana tedavi danışmanlıktır. Bir ruh sağlığı uzmanıyla çalışabilirsiniz. Terapistiniz;

• Aşık olma korkusuna neyin neden olduğunu belirlemek,
• Bu nedenleri aşmak,
• Sevgi ve ilişkiler üzerine kalıplaşmış olumsuz düşünceleri yıkmak için Bilişsel Davranışçı Terapiyi kullanabilir.

Filofobi kontrol altına alınmazsa kişiyi amansız bir yalnızlığa sürükleyebilir. Bu yalnızlık ve sevgisizlik de depresyon, madde bağımlılığı ve intihar düşüncelerine yol açabilir. Bu gibi durumlarla başa çıkmak için Salus uygulamasını indirebilir, online terapi yoluyla mental destek alabilir ve iyileşme sürecinize başlayabilirsiniz.

Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız "Mutluluğa Ulaşmayı Zorlaştıran Çerofobi Nedir?" ve "Neofobi Nedir, Neden Olur?" konulu yazılarımızı da inceleyebilirsiniz.

Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.